नेपाली पञ्चै बाजा (पञ्च बाजा, पञ्चेबाजा) अथवा पाँच बाजा हरू को समुह हो । यो बाजा ने’पाल को पहाडी भेक त’था भा’रत,,को सि क्किम तथा दार्जी लिङमा ब’जाईने ग रिन्छ। प’ञ्चैबा,जामा दमाहा, झ्याली, ट्याम्को, ढो’लकी र स’ह नाई पर्द छन्।
पन्चे बाजा, नेपाली धार्मिक एबम् साँस्कृति क बा’जाको रूप मा प्रयोग हुदै आए को मौलिक संस्कृति को धरोहर हो । यो बा’जा विभिन्न धा र्मिक तथा सामाजिक उत्सव को बेलामा बजा उने गरिन्छ जस्तै विवाह, व्रतवन्ध,
चाड बाड, जात्रा, रोपाईं, पू’जा-आ’जा आदि। नेपाली संस्कृति मा कुनै ठू’लो कार्य गर्दा साईत को महत्त्व हुन्छ। त्यस्ता साईत हरू मा म’ङ्गल धुन बजाएर उक्त सा’ईत लाई शुभ
बनाउ’ने चलन छ। मङ्गल धुन ब’जाउन को लागि प’ञ्चेबाजा सबै भन्दा प्रच’लित बाजा हो । परम्प रागत रूपमा नेपालका दमाई समुदाय ले मात्र यो बाजा ब’जाउने ग’र्दथे।
हाल यो बाजा विभिन्न समुदाय का पुरुष र पछि ल्ला दिन हरु मा महिला हरुले पनि ब्यब- सायिक रुपमा बजाउन थाले का छन्रू। पले नेपाली पर’म्प रागत विवाह कार्यक्रममा बजाईने गरिन्छ ।
त्यसै ले गर्दा पनि यो बाजा ले केही हद सम्म व्यवसा यीक’ता पा’एको छ। तर ने’पालको शहरी भेकमा यो बा’जाले आधुनि क ब्याण्ड बाजासँग प’ञ्चे बाजा ले प्रतिस्पर्धा गर्नु परेको छ र पनि पन्चे बाजा मा
ने’पाली संस्कृति झल्किने भएकोले यस बा’जा को छुट्टै स्थानछ । यस्तै पन्चे बाजामा नाच्ने चलन पनि निकै नै र’हिआएको छ ।
बिशेष गरि बिहेमा पन्चे बाज मा नाच्ने चलन छ । य’सै,,बीच बि’हेमा पन्चे बा’जामा नाचेको भिडियो हरु पनि निकै भाइरल छन । तिनै भि’डियोहरु मध्यको एउटा भि’डियो :